Đêm qua, trời đổ mưa nhè nhẹ, tôi chỉ biết khi đi ra ngoài mua hộp nhang muỗi. Cái lạnh và ẩm ướt theo tôi từ ngoài đường vào nhà, len qua khe cửa, lùa vào trong cổ áo khiến tôi rùng mình khe khẽ. Kí ức lại ùa về, ngày đó, ngót cũng gần hai chục năm rồi, nhà tôi chuyển nhà từ ngoài thị trấn vào vùng kinh tế mới. Từ một nơi mà muốn có ánh sáng ban đêm chỉ cần bật công tắc đến một nơi mà ánh sáng được tính bằng đèn to, đèn nhỏ, đèn bão và đèn măng-xông.

Kể về ngôi nhà mình, kể thế nào bây giờ. Thôi thì bắt đầu từ cái nền. Trên một quả đồi lộng gió, một dãy trường học mọc lên ở lưng chừng và trên đỉnh là một dãy nhà tập thể cho giáo viên. Một đầu là bếp tập thể, mọi người cùng nấu ở đây. Ở giữa là các phòng cho thầy cô, còn đầu kia là cái thư viện, cơ man là sách. Nhưng từ ngày bố tôi xin được quyền làm cái chái dựa vào khu tập thể thì đầu kia dãy nhà là nhà tôi, một cái nhà riêng hẳn hoi nhé. Đến giờ thì tôi không còn nhớ chính xác diện tích nhưng tôi vẫn nhớ nó tuyệt vời lắm. Tôi nói tuyệt vời vì đối với một thằng bé như tôi nó vẫn không đủ rộng, nhưng cũng không quá chật chội vì trong nhà không một diện tích nào bỏ trống cả.

Tôi còn nhớ rất rõ, trong nhà chỉ có một cái giường duy nhất là của bố mẹ tôi, được xếp trong cùng, có một tấm màn ri-đô che lại, bên ngoài là bộ bàn ghế để tiếp khách, bếp thì vừa bước vào cửa nhìn sang trái là thấy ngay. Ngoài cửa, bên phải là cái chuồng gà. Thế thì đúng là chật chội thật nhỉ, các bạn có thắc mắc là tôi ngủ ở đâu không. Đến đây thì tôi tiết lộ một bí mật nhé, từ hồi còn bé xíu, tức là hai hay ba tuổi gì đó là tôi đã ra “riêng” rồi, ngủ riêng, không hề sợ hãi, không khóc lóc năn nỉ ngủ chung với ai cả, giờ thì có đấy, nhưng chuyện bây giờ thì để sau nhé. Lúc đó, nhà tôi có cái cũi, đó là một cái hộp bằng gỗ be bé xinh xinh cho những em bé đang tập đi bám vào thành đi loanh quanh. Còn tôi thì đêm về là tôi nằm trong đó, tất nhiên là tôi không thể nào nằm thẳng chân được rồi, tôi nằm cong như con tôm – hồi đó mọi người nói vui thế. Tôi cảm thấy rất tự hào và vui vẻ nằm trong đó ngủ, suốt một thời gian. Ngay từ lúc đó, tôi đã có cảm giác như được chia sẻ cái vất vả với gia đình nên tuyệt nhiên tôi không hề đòi nằm giường hay cái gì đó tương tự.

Lại nhớ đến ngày đầu tiên chuyển nhà từ thị trấn về nhà mới, trong vùng đó người ta nuôi dê nhiều lắm, lại thả rông. Suốt tháng đầu tiên tôi mất ngủ, vì cứ đêm đêm là nghe tiếng gõ cửa rồi nghe tiếng em bé khóc. Mãi sau này tôi mới biết là bọn dê nó gõ cửa xin ngủ ké, không ai mở cửa bọn nó bèn kêu ầm lên, nhưng kêu giống em bé lắm. Chuyện mà thế thì chẳng có gì phàn nàn cả, điều làm tôi ngạc nhiên là buổi sáng khi mở cửa ra tôi kinh ngạc vì trước cửa có rất nhiều hạt đậu đen (đỗ đen). Nhưng khi tôi gọi bố tôi ra thì bố tôi phì cười: phân dê đấy con ạ. Tôi nghệt mặt ra, thì ra cái bọn hư đốn ấy nó kêu cửa không được thì ị ra ngay trước cửa nhà người ta à. Nhưng tôi đánh giá sai bọn dê ấy, khi tôi cắp cặp đến trường thì còn ngạc nhiên nữa. Số là trường học trong vùng thì vốn không có cửa, đêm đêm bọn dê nó ghé vào nghỉ ngơi và tranh thủ biến các lớp học thành WC cho bọn chúng. Bọn học trò chúng tôi mỗi khi trực nhật lại chạy bẻ cây chổi để dọn nhà vệ sinh cho bọn nó, đúng là cái bọn dê.